LET'S LOVE SPEED, NOT SPEED-BREAKERS

The amiable doctor-friend who lived in the neighbourhood was returning home when I met him on the lane this morning. The hospital where he worked would have many additional facilities. Additional Beds have arrived, so have a few modern machines. "In the absence of specialists, doctors and technicians, these cannot be put to use. We have to wait," he said.
The disconnect between announcement and implementation is endemic in our country. We need to love speed, not speed-breakers.
We are making progress; but not fast enough. It is good we are now world's second largest producer of steel; but we had built the first steel mill in 1912 while China's first steel manufacturing facility came up in 1918. Today, China produces close to 930 million tons of steel (51% of global production) while we produce close to 107 million tons.
Recently, as many as 37.7 lakh candidates had applied for only 12000 class III jobs in Gujarat government. India does not create enough jobs. One major reason seems to be our love for slow motion. It is not "Speed” that kills in India. It is “slow speed” that kills. India loves to probe "Decisions and Decision Makers" ; loves and rewards "Non-Performers."

******** 

SONG OF THE HILL BIRD

        The bird in the hills could not be saying "Kafal paaka milnie chakha"; but surely a melancholic story is woven around the call of the bird which seems saying this. 
        A cruel stepmother sends the innocent child to the forest to get a dozen of Kafal fruits. He dutifully brings the fruits; but the mischievous lady plays a cruel trick; throws away one and accuses the child of having stolen the missing fruit and eaten it. This accusation turns into anger and the lady, as per her premeditated diabolic plan, kills the child. The innocent child's hurt soul keeps roaming in the forests of the hills, singing "Kafal paaka, milnie chakha"; meaning, I haven't eaten the ripe Kafal. 
     This story of the grandmother could have brought tears in the innocent wide eyes of many a children of the hills.
*****

କେତେ ଭଲ ଥିଲା ସେ ଦିନ

କେତେ ଭଲ ଥିଲା ସେ ଦିନ, ଯେବେ ହାତୀକୁ ସୁନା କଳଶ ଦେଇ ଛାଡି ଦିଆଯାଉଥିଲା ଓ ସେ ରାଜ୍ୟରେ ବୁଲିବୁଲି ଜଣକ ମୁଣ୍ଡରେ ସୁନାତକ ଢାଳି ଦେଉଥିଲା ଓ ରାଜ୍ୟବାସୀ ସେହି ଲୋକକୁ ନେଇ ରାଜ ସିଂହାସନରେ ବସେଇ ଦେଉଥିଲେ | ନଥିଲା ଭାଷଣ , ଧନ ଓ ବାହୁବଳ ର ଆବଶ୍ୟକତା ; ନଥିଲା ଭୋଜିଭାତ | ଟ୍ରକ ବା ବସ ରେ ବୁହା ହଉନଥିଲେ ମଣିଷଗୁଡା, ଲୁହାପଥର ବା କୋଇଲା ଭଳି | ଗୋଡ଼ଟଣା ନଥିଲା ; ଚେରକଟା ହଉନଥିଲା , ଗଧକୁ ଫୁଲମାଳ ପିନ୍ଧେଇ ତା'ଠୁଁ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରବଚନ ଶୁଣା ହଉନଥିଲା | 
ସୁନା କଳଶ ଓ ହାତୀ ର ଦିନ ପୁଣି ଫେରି ଆସନ୍ତାନି ? ଶହଶହ ଐରାବତ ମଧ୍ୟ ବଂଚି ଯାଆନ୍ତେ |

*****
24th January, 2019

TYRANNY OF ACRONYMS

Various studies have revealed how a large segment of students in government schools in Odisha continues to be highly deficient in elementary mathematics and even Odia language. Comfort-level in English is even far less. 
           Yet Government of Odisha launched a programme with great hype and called it " Enabling Transparency and Accountability of Odisha Initiatives" -- "PEETHA" , for short. And soon the political managers got busy, explaining the path-breaking scheme to "English savvy" Odisha voters and the rural men and women launched almost a festival at the grassroots level carrying PEETHA (PITHA) to official functions at the panchayat level. Pitha is a type of rice cake and is common in Bangladesh, Nepal and India, especially all of Bangladesh the eastern states of Odisha, Assam, West Bengal, Meghalaya and Tripura. 
        Perhaps realising its success with "English loving" Odisha rural population, Government launched yet another programme in "Hinglish" calling it "Krushak Assistance for Livelihood and Income Augmentation" or "KALIA" for short. And the people were perhaps made to see in it the incarnation of the Lord of Universe whom most Odias endearingly address as KALIA. 
         Urban craze for foreign names is no less. A popular scheme that seems to be dear to denizens of the millennium city Cuttack is widely known as "JAICA" -- acronym for Japanese Agency for International Cooperation. The programme is for a comprehensive sewage disposal project. The project has perhaps suffered severe time overrun and I suspect even cost overrun as well. The city lanes remain strewn with incomplete open cuts. The city dwellers seem to have taken the scheme kindly despite it remaining incomplete for years. I suspect the secret behind this tolerance is the Foreign name (JAICA) by which the scheme is widely known.

*******
January 21, 2019

ପୁଷ୍ୟାଭିଷେକ

ଗତକାଲି ଥିଲା ପୌଷ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷର ଅନ୍ତିମ ଦିବସ ; ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା; ସୋମବାର | କିଛିଦିନ ପୂର୍ବର ନିଷ୍ପତ୍ତି ମନେପଡ଼ିଲା -- ସୋମବାର ରେ ଶିବଦର୍ଶନ କରିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି | ପୂର୍ବ ସୋମବାର ଦିନ କେଜାଣେ କାହିଁକି ନିଷ୍ପତ୍ତି ପାଳନ କରିବା ସମ୍ଭବ ହେଇନଥିଲା ; କିନ୍ତୁ କାଲି ସକାଳ ବୋଧହୁଏ ଥିଲା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର | ନିଷ୍ପତ୍ତି ପାଳନ ପାଇଁ ବୋଧହୁଏ ପ୍ରଭୁ ଅନୁକୂଳ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲେ | 
ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସକାଳୁ ଉଠି ଆଈଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ଖେଳିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥିଲା ଏବଂ ଆଈ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଦିନ ପରେ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ର ଉପସ୍ଥିତି କାରଣରୁ ବ୍ୟସ୍ତ ରହିଥିଲେ | ଶିବାନୀ କୁ ସକାଳେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଇଯାଇଥିବା ଦେଖି ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଆଗ୍ରହୀ ହେଲି ମୋର ସଂକଳ୍ପ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ | ବାହାନଚାଳକ ର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ଗାଡ଼ିଟିକୁ ନିଜେ ଚଲେଇ ଝିଅ ସହିତ ଦେବାଳୟ ଯିବା ଏକ ଆନନ୍ଦଦାୟକ ଅନୁଭୂତି ଥିଲା | 
ବେଲପତ୍ର , କ୍ଷୀର , ନଡ଼ିଆ , ଫୁଲ କିଛି ନଥିଲା ଆମ ଦୁହିଁଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ; କିନ୍ତୁ ପିତା ଓ ପୁତ୍ରୀ ଉଭୟେ ଉତ୍ଫୁଲ୍ଲିତ ବୋଧ କରୁଥିଲୁ ଦେବଦର୍ଶନ ସୌଭାଗ୍ୟ ଲାଭ ସୁଯୋଗ ପାଇଁ | ଆମେ ଦେବାଳୟରେ ପହଂଚିଲୁ | ସକାଳେ ସବୁ କିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଥିବା ବୋଧ ହେଲା | 
ମନ୍ଦିର ପରିସର ର ପ୍ରବେଶଦ୍ୱାର ପାଖରେ ହୁଇଲ ଚେୟାର ରେ ବିରାଜମାନ ଥିଲେ ଜଣେ ଭକ୍ତ ; ପ୍ରବେଶଦ୍ୱାର ଅତିକ୍ରମ କଲା ମାତ୍ରକେ ଦେଖିଲୁ ଯେ ପୂଜାସାମଗ୍ରୀ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥିବା ଦୋକାନଟି ଖୋଲା ଅଛି | ପରିଚିତ ଦୋକାନୀ ଆଗ୍ରହରେ ଆମର ସମସ୍ତ ଆବଶ୍ୟକତା ପୁରାଣ କଲେ | ନଡ଼ିଆ ; ଘିଅ ଦୀପ , ଫୁଲ , ବେଲପତ୍ର ସବୁ ପାଇଲୁ | ଏପରିକି କଂଚା କ୍ଷୀର ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ଥିଲା ତାଙ୍କ ପାଖରେ | ବାଉଁଶ ଚାଙ୍ଗୁଡିରେ ସବୁ ସଜେଇ ଦେଇ ସେ ଶିବାନୀ ହାତକୁ ସ୍ନେହରେ ବଢ଼େଇଦେଲେ | 
ମନ୍ଦିର ରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଅନେକ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ପରିବେଶ ଲୋକାରଣ୍ୟ ନଥିଲା | ସେଦିନ ଥିଲା ପୁଷ୍ୟାଭିଷେକ | ଆମ ପ୍ରିୟ ଓ ଦକ୍ଷ ପୂଜାରୀ ନିଜ ଅନୁଜ ସହିତ ପୁଷ୍ୟାଭିଷେକ ପାଇଁ ଆୟୋଜନ କରୁଥିବା ଦେଖିଲୁ | ସେ ଆମକୁ ଦେଖି ଅନୁଜ ଉପରେ ଆୟୋଜନ ଭାର ନ୍ୟସ୍ତ କରି ଆମକୁ ପ୍ରଭୁ ବିଶ୍ଵେଶ୍ଵରଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଭିରକୁ ନେଇଯାଇ ପୂଜା ଆରମ୍ଭ କଲେ | ପିତା ଓ ପୁତ୍ରୀ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ କେହି ନଥିଲେ | ଶାନ୍ତ, ପାବନ ପରିବେଶରେ ପୂଜା ସମ୍ପନ୍ନ ହେଲା | 
ଫେରିବା ବେଳେ ମୁଁ ମୋର ଶିବାଳୟ ଯିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ପ୍ରତିପାଳନରେ ବିଳମ୍ବ ହୋଇଥିବା କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଭାବୁଥିଲି | ମନେହେଲା ଯେପରି ଈଶ୍ବର ଚାହୁଁଥିଲେ ପିତା ଓ ପୁତ୍ରୀ ଉଭୟେ ଏକ ସଂଗେ ତାଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ ଓ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଆନ୍ତୁ |

*********
January 22, 2019

ABOUT A DREAM THAT CAME TRUE

Sometime back, my friend, Bauribandhu Nanda, had told me, in a morning while we walked, about one of his dreams years ago which, he said, was a special one. He had dreamt  that he had visited Puri and had offered Tulsi leaves to the Lords . This morning I remembered it and  requested him to tell me about the dream again. He obliged.

In 1969, Bauribandhu was Assistant Superintendent of Police at Talcher. That was the year of Nabakalebar of the three Deities in Puri. Police officials from almost every district of the state were being brought to Puri to be on duty during the Nabakalebar, an event of great religious importance that brought thousands of pilgrims from different parts of the country, but mostly from different parts of Odisha. 

Bauribandhu had a tinge of sorrow when some officials from Talcher too received orders to proceed to Puri. He wished he too had an opportunity to go to Puri. By then he had been to the Puri Temple only twice. The first visit was many years ago, when he was a young boy and had accompanied the family from home at Damapara. The next and the last visit was only after he had joined the IPS and was on a short training of four days, as a probationer, with the Railway police at Puri.

He had to visit Pallahara on work. Journey from Talcher to Pallahara involved a short ride in a Bullock Cart as well. The local SDO, being the brother of a Talcher based police Inspector, was kind enough to arrange for him a short lift in a government jeep. 

Bauribandhu had a memorable dream one night. He dreamt that he had been asked to go to Puri. The dream was long; he found him in the sanctum sanctorum—Garv Griha-- and he was offering a handful of Tulsi to Lord Jagannath. He woke up in the morning to find himself in the lacklustre Pallahara . He made peace with the situation and attended to his duty.

 That very day he received an order from the headquarters. He had been asked to proceed to Puri to be on duty during the Nabakalebar festival. He soon reported to the SP at Puri. He was assigned to be with Paramananda Acharya, the Administrator of the Temple . 

And Acharya was to be at the Garv Griha. Bauribandhu stood just before the Deities, in awe. A priest thrust a handful of Tulsi into his hands and asked him to offer it to the Lords. A shiver passed through his spine. Like a robot, he had complied. 

At that time, Prasanna Kumar Patnaik was the District Magistrate and NK Singh was the Superintendent of Police. SP assigned Bauribandhu to be with the District Magistrate on Nandighosa, Lord Jagannath’s Chariot. Bauribandhu felt blessed. New desire was born. He had heard about a delicious Prasad, Sarapapudi, that is offered to the Lords. This item is prepared with great care and in limited quantity. The very important persons on the terrace of the Emar Math used to be the privileged ones who got a little bit of this Prasad. 

His yearning for this special Prasad grew. The kindly, experienced Deputy Superintendent of Police, Godabarish Misra, had been of great help to him at Puri and had been offering guidance to the young IPS officer. Bauribandhu asked Misra if he could help him having a bit of Sarapapudi. He expressed his inability. Bauribandhu gave up . 

He was in front of the Prusty cloth shop near the Emar Math along with some police officials, when someone gave him a leaf-cup with a small portion of Sarapapudi and left the place as swiftly as he had come. 

****************** 

( Jan 22, 2015 )

TALKING ABOUT REVOLUTION

I listened to his short interview. He had had years of experience in Indian judiciary. He spoke of India's institutions collapsing; about Parliament not functioning; about cases languishing for decades in Courts. He referred to dilapidated buildings and how we renovate those which are amenable to repair and how we demolish those which are not. 
He had a solution to the prevailing chaos. The existing rotten system needed to be pulled down. For him "Revolution" was the only solution. 
I was a bit uncomfortable with the prescription. I remembered Jai Prakash Narain. Majority of Indians had gone with him. I too. I remembered his lieutenants who had raised their hands and promised before Mahatma's Samadhi to ensure a new order. That had sent shivers down my spine. 
Disillusionment soon overcame me and I realised that leopard never changed its spots.
 "What is Revolution" I asked myself. It is entirely different from what we hear in armchair talk. I too agree we are in terrible mess and must have a solution. I too think of a Revolution that would bring a change for the better. 
For me Revolution is doing things myself that I consider should be done.

*******
January 16, 2016

RELEASE OF A BOOK OF A FRIEND

Yesterday I witnessed friend Hardaman cutting the big cake on his 66th birthday. That was after his second Book, "Mirrored Reflections", was released in a well attended elegant function in Hotel Marrion.

Ever smiling Hardaman was the sitting duck, receiving friendly taunts, humour, banter, bouquets and compliments. A friend, who he studied with since his school days, wondered where Hardaman, ever jovial and smiling, had kept all the anger hidden all these years till he poured them in his poems.

That made me think. What's wrong with anger? I asked myself, so long it does not consume but seasons.

I would however be wary of those who make efforts to live in anger. I would love to see the flower; not make efforts to look for the thorn.I would,of course, not ignore the thorn, if I chance to meet it in my pursuit of flower. 

Burden of Hardaman's song was not anger either. He has given just adequate space to it as he has, to love, happiness and sorrow.

Here is what he writes in his poem "Social Dolls" ----
"Am I not liked
because I am
what I am
and not what you
want me to be "
We all like you, Hardaman, for what you are and want you to remain the way you like. Keep writing. My best wishes.

******
January 16, 2017

STORM IN THE TEACUP

Prime Minister’s visit to a District always meant a lot of activities for the District Magistrate. Minute details have to be attended to, to ensure that the visit passes off smoothly. Despite meticulous planning and utmost alertness, there is always a possibility of something going wrong. 
This is what had happened in my case while I was District Magistrate in 1975 in Sundargarh. Prime Minister was to reach Rourkela. Shrimati Nandini Satpathy was the Chief Minister. She had come; so also did the Secretary to the Chief Minister, Mr Ramakanta Rath. 
District Magistrate had to issue Pass for selected persons to be present at the Airport when the Prime Minister arrives. The list of the selected persons had been prepared and the Passes were prepared accordingly. These needed to be sent in closed envelopes with a letter to each one of them. The letters were also signed by me. Normally a letter would start with Dear Shri/ Smt/Mr/Mrs. A responsible official was to write the surname or the name of the recipient. In that process some Ministers of Odisha (then Orissa) also received the passes with accompanying letters. Suppose a Minister’s name was Anirudha Misra. He received the letter from the District Magistrate where the officer had addressed him as mere Mr. Misra. 
After the visit of the Prime Minister passed off smoothly, a few Ministers decided to point out this act of impropriety to the Chief Minister. Clearly this act of the District Magistrate had compromised their august positions. Chief Minister listened to them. I had no inkling of what was going on though I heard whispers of resentment over the issue.
 Later in the day, I accompanied the Chief Minister in her car to Sundargarh. Mr Ramakanta Rath was also in the car. She consulted her Secretary if she would speak to me on the subject. Mr Rath’s advice I could hear. “In such a situation, District Magistrate’s address to the Ministers can be viewed reverential and appropriate and the issue needs to be closed” he said. The Chief Minister agreed, with a laugh. 
We had a pleasant journey to Sundargarh.

*******
January 15, 2012

ସ୍ୱଳ୍ପ ବଚନ

ମୋର ଜଣେ ଗପୁଡି ଯୁବକ ବନ୍ଧୁ ଜାନୁଆରୀ ଛ ତାରିଖରେ ଆମକୁ ନୁଆବର୍ଷର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଦେବାପାଇଁ ଘରକୁ ଆସି କହିଲେ ଯେ ସେ ଏକ ତାରିଖ ଦିନ ଘରୁ ବାହାରିଥିଲେ ଆମକୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣେଇବାକୁ ; କିନ୍ତୁ ବାଟରେ ଗପି ଗପି ଆସିବାରୁ ଡେରି ହେଇଗଲା |

(8^th Jan, 2019)

****

ଧାନ ର ସହାୟକ ମୂଲ୍ୟ କୁଇଣ୍ଟାଲ ପ୍ରତି ୨୯୩୦ ଟଙ୍କା ହେବା ଅର୍ଥ ଚାଉଳ କୁଇଣ୍ଟାଲ ପ୍ରାୟ ୫୦୦୦ ଟଙ୍କା ହେବ | ଏବେ ଦିଲ୍ଲୀ ଦରବାର ରେ ଏହି ମର୍ମ ରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ ହେବ | ଏହାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପରିଣତି କଣ ? ଆମର ଦାବି ହେବ ଆମେ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ଚାଉଳ ସରକାରଙ୍କୁ ବିକି ତାଙ୍କ ଠାରୁ କିଲୋ ପ୍ରତି ପଚାଶ ଟଙ୍କା ନେବୁ ଏବଂ ସରକାର ଆମକୁ ଖାଇବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ଚାଉଳ ଦେବେ ତାହା ବାବଦରେ ଆମେ ପ୍ରତି କିଲୋ ପାଇଁ ଟଙ୍କେ ଦେବୁ | ଏହିଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରିଣତି କଣ ସେବିଷୟରେ କଣ କେହି ମୁହଁ ଖୋଲି କହିବେନି ? ପାଠୁଆ ଲୋକ , ଅନୁଭବୀ ଲୋକ , ଆସନ୍ତା ପିଢିଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ପ୍ରତି ଚିନ୍ତା କରୁଥିବା ଲୋକ କଣ ଏହି ପାଲା ଶୁଣୁଥିବେ ଆଉ ପାଟି ଖୋଲିବେ ନାହିଁ ? (7^th Jan, 2019)

****

ଆମ ଗୋଚର ଜମିରେ ଘାସ କଅଁଳେ ନି କାହିଁକି ? ଆମ ଖେଳ ପଡିଆ ଟାଙ୍ଗରା ଦିଶେ କାହିଁକି ? (6^th Jan, 2019)

****

ହଁ, ଯେହେତୁ ଖାସି ଦର ଉଚ୍ଚା ଅଛି, ଜାଣି ହୁଏ ବାଘ ବଂଚିଛି |(4^th Jan, 2019)

****

ଚାରିବର୍ଷ ପୂର୍ବେ  ସାଧାରଣ ସମ୍ବାଦରେ ପିକେ ନାମକ ଏକ ଚଳଚିତ୍ର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଲାଭ କରିଥିଲା , ଅଥଚ ଆମେ ଭୟାଭୟ ଜଣ୍ଡିସ ( କାମଳ ) ରୋଗ ବ୍ୟାପୁଥିବା ବିଷୟ ସାଧାରଣ ଚର୍ଚ୍ଚା ରେ ଅଣଦେଖା କରୁଥିଲେ | ମୋ ମତ ଥିଲା ଆମେ ବଂଚିଥିଲେ ସିନା ପିକେ ବିଷୟରେ ଚର୍ଚ୍ଚା କରିବା !! ତେଣୁ ବର୍ତ୍ତମାନ କାମଳ ରୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ବିଧେୟ | ଆମେ ଅନେକ ସମୟରେ ଏହିଭଳି ବ୍ୟାଧିରେ ପୀଡିତ ହେଉଚୁ ; କେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତାହା ଆକଳନ ନକରି ଆମେ ଅନେକ ବିଷୟରେ ଅଯଥା ବାକବିତଣ୍ଡା କରି ସମୟର ଅପଚୟ କରୁଛେ | ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଅନ୍ୟାୟ , ଅପମାନ , ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ସହୁଚେ ; ନୀରବତା ଅବଲମ୍ବନ କରୁଛେ | ଏହା ଫଳରେ ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ର ଚେର ଦିନକୁଦିନ ଶକ୍ତ ହେଇ ଚାଲିଛି ଏବଂ ଆମର ଅସହାୟତା ଦିନକୁଦିନ ବଢି ଚାଲିଛି | ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ମିଚେଲ କାହା ନାଁ ନେଲା ; କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ନେଲା ସେ ବିଷୟରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଧିକାରୀ ବୁଝିବେ , ସେମିତି ବିଷୟରେ ଆମେ ହୁରି ପକେଇବା କଣ ନିତାନ୍ତ ଜରୁରୀ ? ବରଂ ଭଲ ହେବ ଯଦି ଆମେ ନିଜ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ଆମ ପାଖଆଖରେ ବଢୁଥିବା ମଦର ପ୍ରସାର ବିଷୟରେ ; ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷକ ନଥବା ବିଷୟରେ ; ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ର ଅଭାବ ବିଷୟରେ ; ବଢୁଥିବା ସଡକ ଦୁର୍ଘଟଣା ବିଷୟରେ ; ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ରାତିରେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ | ଟ୍ରମ୍ପ ମେକ୍ସିକୋ ପାଚିରୀ ବିଷୟରେ କଣ କଲେ ନକଲେ ଆମେ ଉଚ୍ଚ ସ୍ୱରରେ ଏବଂ ବହୁସମୟ ଆଲୋଚନା ନକରି ଭଲ ହେବ ଆମ ପରିବେଶକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ଆଗେଇବା | (2^nd Jan, 2019)

*****

ଓଡିଶା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ୨୦୧୯ ବର୍ଷର ଡ଼ାଇରୀରେ କେତୋଟି ଗୁରୁତର ପ୍ରମାଦ ଥିବା କାଁଭାଁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବା ଦେଖିଲି | କେଉଁଠି ଆମ ବିଖ୍ୟାତ କବିଙ୍କ ଉକ୍ତି ଉଦ୍ଧାର କରିଥିବା ବେଳେ କେତୋଟି ଶବ୍ଦ ଅଶୁଦ୍ଧ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି ତ କେଉଁ ସ୍ଥଳରେ ଉଦ୍ଧୃତ ଅମରବାଣୀ ର ରଚୟିତାଙ୍କ ନାମ ଉଲ୍ଲେଖ ନ ହୋଇ ଅନ୍ୟ କାହା ନାମ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଇଛି | ପ୍ରମାଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଉକ୍ତିମାନଙ୍କର ଫଟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଛି | ବ୍ୟଥିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏହିଭଳି ପ୍ରମାଦ ପାଇଁ ମର୍ମାହତ ହେବା ସଂଗେ ସଂଗେ ଡ଼ାଇରୀ ଗୁଡିକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି | ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କଲାବେଳେ କେତୋଟି ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବା ମନେପଡେ --- ଯେମିତି (୧) ହୋଣ୍ଡା ମୋଟର କମ୍ପାନୀ ନିଜ ଉତ୍ପାଦିତ କେତେଗୁଡିଏ ଯାନର କବାଟ ତାଲା ରେ ତ୍ରୁଟି ଥିବା ଯୋଗୁଁ ୩୨୦୦୦୦ ଯାନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିଥିଲେ | (୨) ଭୋକସୱାଗନ କମ୍ପାନୀ ଉତ୍ପାଦିତ ୨୮୧୦୦୦ କାର ରେ ଇନ୍ଧନ ପମ୍ପ ରେ ତ୍ରୁଟି ଥିବା ଯୋଗୁଁ କମ୍ପାନୀ ସେଇ କାର ଗୁଡିକ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିଥିଲେ | ଏହିଭଳି ଅନେକ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ରହିଛି | ଓଡିଶା ଡ଼ାଇରୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏଭଳି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଆଶା କରିବା ବୃଥା ମନେହୁଏ | ଆମକୁ ଏହି ପ୍ରମାଦ ସତ୍ତ୍ୱେ ଡ଼ାଇରୀ ଗୁଡିକ ସ୍ୱୀକାର କରିବାକୁ ହେବ; କାରଣ ଆମେ ଭିନ୍ନ ଉପାଦାନରେ ଗଢ଼ା ହେଇଛେ | ଆମ ଆତ୍ମଅଭିମାନ , ଆମ ସହନଶୀଳତା ଏବଂ ଆମ ଚର୍ମ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର | ଆମକୁ ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ହେବ |(2^nd Jan, 2019)

*****

"ବାପା, ଆଜି କାହିଁକି ଦେଉଳକୁ ଏତେ ଲୋକ ଯିବେ? କଣ ଦିଅଁ ଙ୍କୁ ହାପି ନିୟୁ ଇଅର କହିବାକୁ?" (1^st Jan, 2019)

*****

ଭବିଷ୍ୟତର ରୂପରେଖ ସୁଚାଇବା ପାଇଁ କ୍ରିଷ୍ଟାଲବଲ ସବୁବେଳେ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ନାହିଁ | ଘଟୁଥିବା ଘଟଣା /ଅଘଟଣା ପରିବର୍ତ୍ତନ ର ସ୍ପଷ୍ଟ ସଂକେତ ଦେଇଥାଏ | ଆମର ସହସ୍ର ସୈନ୍ୟ ସାମନ୍ତ ଗୁପ୍ତଚର ମାନେ ସକ୍ରିୟ ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଆମ ପାଦତଳୁ ମାଟି ଧସି ଯାଏ | ବଡ଼ଦେଉଳ ଭିତରେ ନାବାଳିକା ପ୍ରତି ଅସଦାଚାରଣ ଭଳି ଘଟଣା ପରିବର୍ତ୍ତନ ର ସ୍ପଷ୍ଟ ଆଭାସ ଦିଏ |(30^th Dec, 2018)

*****

ବର୍ଷ ସରିବା ପ୍ରାୟ | ଆମ ଓଡିଶାର ପ୍ରାୟ ସାଢ଼େ ଚାରିକୋଟି ଓଡ଼ିଆଭାଷା କହୁଥିବା ଲୋକମାନଂକ ମାତୃଭାଷା ବ୍ୟବହାରର ମାନ ସମ୍ପର୍କରେ ପୁଣି ଥରେ ଦୁଇପଦ ଲେଖିବା ପାଇଁ ମନହେଲା | ଭାତହାଣ୍ଡିରୁ ଗୋଟିଏ ଚାଉଳ ଚିପି ଯେମିତି ହାଣ୍ଡିର ସବୁ ଚାଉଳ ଶିଝିଚି ନାହିଁ ଜାଣିହୁଏ, ସେମିତି ଆମ ରାଜ୍ୟ ରାଜଧାନୀରେ ଓଡ଼ିଆଭାଷାକୁ କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ କେମିତି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ତାର ଦୁଇ ତିନୋଟି ନମୁନା ନିମ୍ନରେ ଲେଖୁଚି | ଗୋଟିଏ ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦ " ଲାଇନ୍ " ର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ ଏମିତି ---
୧ . କାଲି ରାତି ବାରଟା ଯାଏ ବାରମ୍ବାର ଲାଇନ୍ ଯାଉଥାଏ | ୨. ସେଇ ପେଚାମୁହାଁ ରସିକିଆ ନେତାଟା ଝିଅଂକୁ ଲାଇନ୍ ମାରୁଚି | ୩. ଏଟିଏମ୍ ଆଗରେ ଲାଇନ୍ ଲାଗିଚି | ଅନେକେ ଆମ ରାଜଧାନୀରେ କ୍ୟାପିଟାଲ ହସ୍ପିଟାଲ କୁହନ୍ତି ଏବଂ କ୍ଵଚିତ ହସ୍ପିଟାଲ୍ର ର ଏକ ଉପଯୁକ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ | କିନ୍ତୁ ଅଧିକ ଚିନ୍ତାଜନକ ହୋଇଥାଏ "ଛ ନମ୍ବର" ଭାବରେ ଏହି ଡାକ୍ତରଖାନା ର ସ୍ୱୀକୃତ ପରିଚୟ | ଆମ ଘରର ଅବସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେବାବେଳେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ନଗର ପରିବର୍ତ୍ତେ ମହିଷୀଖାଲ ଶବ୍ଦ ଅଧିକ ବୋଧଗମ୍ୟ ହୋଇଥାଏ | ଖାଲି "ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓଡ଼ିଆ କହୁନାହାନ୍ତି" କହି ଲାଭନାହିଁ ; ଆମେ ଆମ ମାତୃଭାଷାକୁ କେଉଁ ସ୍ଥରରେ ପହଂଚେଇଚେ ଟିକେ ଭାବନ୍ତୁ | ଲେଖିଲେ ତ କେତେ କଥା ଲେଖିହେବ ;ତେବେ ଆମ ଚଳଚିତ୍ର କଥା ଦେଖୁ ନାହାନ୍ତି !! ସ୍ବାଭିମାନୀ ରୁଚିସମ୍ପନ୍ନ ଓଡ଼ିଆମାନେ କେମିତି ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ମୌନ ଅଛନ୍ତି ? କାହିଁକି ଉନ୍ନତମାନର ଚଳଚିତ୍ର ତିଆରି ହେଉନି ? (29^th Dec, 2018)

****

କେତୋଟି ନେଉଳ , ଗୂଂଡୁଚିମୂଷା , ବୁଲବୁଲ , ହଳଦିବସନ୍ତ ,କୋଇଲି ଆଉ କାଠରଙ୍କା ଆମ ବଗିଚାର ଅଂଶବିଶେଷ | ଦିନଚର୍ଯ୍ୟା ଏମାନଙ୍କ ସାନିଧ୍ୟରେ ଉପଭୋଗ୍ୟ ହେଇ ଆସିଛି | ମନେହୁଏ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଏମାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥାଏ |(28^th Dec, 2018)

*****

" ବିକାଶ କଣ ତାହା ଆମେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଦେବୁ ; ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ର ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭଳି ଆମ ରାଜ୍ୟ ହେଇ ପାରିବ | ଏଥିପାଇଁ ଆମକୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଦିଆଯାଉ "| ଏହି ମର୍ମରେ ବିଜେଡି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଉଦ୍ବୋଧନ ଦେଇଥିବା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି | ଶାଣିତ ଭାଷାରେ ଏହି ଉଦ୍ବୋଧନ ନିଶ୍ଚୟ ଶୃତିମଧୁର ହୋଇଥିବ | ଏହା ଏକ ଐତିହାସିକ ସନ୍ଦେଶ ଭାବରେ ଚିତ୍ରଣ ହୋଇଥିବା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହାର ଏକ ନିରାସକ୍ତ ତର୍ଜମା ଆବଶ୍ୟକ ମନେହୁଏ | ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟ ଭାରତର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗବିଶେଷ ; ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଦ୍ୱାରା ଆମ ଦେଶ ପରିଚାଳିତ | ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ର ଆର୍ଥିକ ପରିଚାଳନା ସମ୍ବିଧାନରେ ଥିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ | ଅନୁସୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଶୃଙ୍ଖଳା ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ନିଜ ବିକାଶ କରୁଛନ୍ତି | ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଯେମିତି ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ , ରାଜସ୍ଥାନ , ଓଡିଶା ଓ କର୍ଣାଟକ ମଧ୍ୟ ପରିଚାଳିତ ହେଉଛନ୍ତି | ଯଦି ଏହି ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସମଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେଉଛନ୍ତି, ତେବେ ସେଇ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିକାଶରେ ତାରତମ୍ୟ ରହିଛି କାହିଁକି ? ଉଦାହରଣ ଏହି ମନ୍ତବ୍ୟକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବ | ଯୋଜନା କମିଶନଙ୍କ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୧୩-୧୪ ରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଉତ୍ପାଦିତ କୃଷି ଓ ଆନୁସଙ୍ଗିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଟ ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା ୨୩୦୯୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ; କିନ୍ତୁ ଆନ୍ଧ୍ର ର ପରିମାଣ ଥିଲା ୮୭୩୨୫ କୋଟି ଟଙ୍କାର ; କର୍ଣାଟକ (୪୧୧୫୧ କୋଟି); ରାଜସ୍ଥାନ (୪୯୬୫୮ କୋଟି); ପଶ୍ଚମ ବଙ୍ଗ ( ୬୨୪୨୦ କୋଟି) | ଉଦ୍ୟୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ପରିମାଣ -- ଓଡିଶା (୫୨,୨୧୪ କୋଟି) ; ଆନ୍ଧ୍ର (୧୦୬୮୦୧ କୋଟି); କର୍ଣାଟକ (୮୫୨୨୧ କୋଟି); ରାଜସ୍ଥାନ (୬୯୯୩୩ କୋଟି) ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ (୭୨୩୬୨ କୋଟି) | ପ୍ରତି ୧ହଜାର ଜନ୍ମିତ ଜୀବିତ ସନ୍ତାନ ମଧ୍ୟରୁ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ଏହି ରାଜ୍ୟ ମାନଙ୍କରେ ୨୦୧୬ ମସିହାରେ ଥିଲା ଯଥାକ୍ରମେ -- ୪୪, ୩୪, ୨୪, ୪୧ ଓ ୨୫ | ଦେଶର ସମଗ୍ର ଉତ୍ପାଦନ (ଜିଏସଡ଼ିପି ) ର ୧୪.୪୨% ଭାଗ ଥିଲା ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ର , ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଭାଗ ଥିଲା ୬.୭୫%' କର୍ଣାଟକର; ୫.୮୭%, ରାଜସ୍ଥାନ ର ଭାଗ ଥିଲା ୪.୯୪% ' ଆନ୍ଧ୍ର ର ୪.୪୩% ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଥିଲା ମାତ୍ର ୨.୬୧% | ଏହି ଚିତ୍ରରୁ ଜଣାପଡେ ଆମେ କେମିତି ବିକାଶ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛେ | ଯଦି ଆମେ କୌଣସି କାରଣରୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ପାଇବା , ତାହାହେଲେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ପାଇବେ | ଆଜିର ଶୃଙ୍ଖଳା ଭିତରେ ଥାଇ ଯଦି ଆନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ଫଳପ୍ରଶୁ ହେଇପାରିଛନ୍ତି ତେବେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ପାଇଲେ ସେ ତ ଆକାଶ ଛୁଇଁବେ ; ଆମେ କେଉଁଠି ଥିବା ? (27^th Dec, 2018)

***

ସକାଳେ ମୋତେ ଏକୁଟିଆ ଚାଲୁଥିବା ଦେଖି ସେ ସାଇକଲରୁ ଓଲ୍ହେଇ ପଡି ନମସ୍କାର କରିବା ପରେ ମୁଁ ଭାବିଲି ସେ ପୁଣି ସାଇକଲରେ ଚଢି ଆଗକୁ ଚାଲିଯିବ; କିନ୍ତୁ ଆଜି ସେ ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ଚାଲିବା ପସନ୍ଦ କଲା | କୋଡିଏ ମିନିଟ ସାଇକଲ ଗଡେଇ ଗଡେଇ ସେ ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ଚାଲୁଥାଏ ଓ ମୋ କଥା ଆଗ୍ରହରେ ଶୁଣୁଥାଏ | ମୁଁ ତାକୁ କହିଲି, "ତୁମେ ହାଲିଆ ହେଇ ଯାଇଥିବ , ଆଉ ନଚାଲି ସାଇକଲ ଚଢି ଯାଅ |" ସେ ମନା କଲା ; କହିଲା " ମୁଁ ମୋଟେ ହାଲିଆ ହେଇନି | ଆପଣ କହୁଥାଆନ୍ତୁ ; ମୁଁ ଘରକୁ ଫେରିବା ମାତ୍ରକେ ଆଜି ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଗୁଡିକ ସମ୍ପର୍କରେ ଆପଣ ଯାହା କହିଲେ ତାକୁ ଲେଖି ରଖିବି ; ମୋ ବହି ପାଇଁ କାମରେ ଆସିବ |" ମୁଁ ସ୍ନେହରେ ତା ଆଡକୁ ଚାହିଁ ମନେମନେ ଆଶୀର୍ବାଦ କଲି | ତିନିବର୍ଷ ପରେ ସେ ଚାକିରିରୁ ଅବସର ନେବ ; ଅବସର ପରେ ତା ବହି ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ସେ ମନସ୍ଥ କରିଛି |(26^th Dec, 2018)

****

"ହନୁମାନ କାହାର/ କେଉଁ ଜାଗାର" ଚର୍ଚ୍ଚା ଥମି ଆସିଲାବେଳକୁ କାଲି ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନ "କାଳିଦାସ କେଉଁ ଜାଗାର" ଶୁଣି ମୁଁ ଅପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଇଗଲି; ସେ କିନ୍ତୁ ସଂଗେସଂଗେ ଉତ୍ତର ଚାହୁଁଥିଲେ | ତରବର ହେଇ ମୁଁ କହିଲି "କାଳିଦାସ ଓଡିଶା ର" | ସେ କାରଣ ପଚାରିଲେ | ମୁଁ କହିଲି " ଦେଖୁନ, ଯେଉଁ ଗାଁ ରେ ଜନ୍ମହେଇ ବଡ଼ ହେଲେ; ଗାଁ ମାଟି ପାଣି ରେ ହୃଷ୍ଟପୃଷ୍ଟ ହେଲେ, ସେଇ ଗାଁ ସମ୍ପର୍କ କାଟି କେମିତି ଆମ ପିଲେ ଇଆଡ଼େ ସିଆଡେ ଦୌଡୁଛନ୍ତି ଆଉ ଅଳ୍ପ ଟଙ୍କା ରେ ଦିନ ରାତି ଖଟୁଛନ୍ତି | " ସେ ବୁଝି ପାରିଲେନି, ପଚାରିଲେ ଏଥିରେ କାଳିଦାସଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ କଣ? ମୁଁ କହିଲି ସେ ଯେମିତି ଯେଉଁ ଡାଳରେ ଠିଆ ହେଇ ସେଇ ଡାଳକୁ କାଟୁଥିଲେ ଆମ ପିଲେ ସେମିତି କରୁ ନାହାନ୍ତି ? ତେଣୁ ମୋର ବିଶ୍ୱାସ କାଳିଦାସ ଏଇଠିକା ଲୋକ |(25^th Dec, 2018)

****  

THE DAROGA BABU

A close friend, now employed in one of the struggling new enterprises, had spent two years  in getting a piece of land and putting up a perimeter wall. A metallurgist by profession, he landed up in a new world on retirement from the public sector and joined the private enterprise . He came across a lot many local political activists, jobseekers; local musclemen and spent many hours listening to them. "What is the progress in the industry so far?" I asked, when he visited this morning. He told me about those men and their expectations. We talked on the prevailing situation around us and the style of present day governance. He was silent for a moment and then smiled suddenly and sought my "go ahead" to narrate an interesting story which I am sure is apocryphal. Here is a summary of what he told me

     One morning, the Daroga of a police-station found himself and his staff without work and the Daroga babu,being kind, suggested to one of his men to walk an extra mile and stand on the busy highway to check documents of vehicles on the road. The man went and stopped a bike; the driver had no papers.

He was brought to the police-station. The man, on arrival at the Thana, wished the Daroga with great respect and blamed his brother for the mess he was in. "He took away the car and left for the headquarters to meet the leader and asked me to use the old bike till he returned. "How do I collect old papers of the bike since it is not in use and I am fine with my car?" he said. The Daroga seemed convinced with the explanation and wanted to know who his brother was. Daroga Babu surely wanted to develop a working relationship with the man as he was big enough and meeting the leader in the headquarters. The man blurted out the name of his brother-- a name widely known in connection with land grabbing in the state. The Daroga Babu treated the visitor to sweets, samosa and tea and let him go.

Then he turned to another member of the staff and said "the day seems to be bad.; in stead of income, I have started spending from my pocket. You go to the highway". The person complied with the orders of the boss.

He stopped a Bike and asked for papers. The bike user couldn't show any paper and was made to come to the Thana. On arrival, he wished the Daroga most respectfully. He was a popular hair-cutter of the nearby industrial township. He reminded the Daroga that he had not visited his salon during the puja season and his favourite hair-cutter had been deprived of his buksish. Now that he has come to the Thana, the Daroga Babu should pay him his annual buksish. The kindly Daroga paid him a hundred rupees and he left.

"The day is really bad, let no one go to the highway today', he said and all of them agreed.

*********

January 8, 2015

BOOK RELEASE

Warmth of his request did work; I decided to attend the function. The venue was not far from home. I reached well in time. Invitees took their time to come. I suffered, yet again for punctuality and  cursed myself. I never learnt. This is the land where the stove is perennially on slow flame. Everything takes time; and yet no one takes it amiss. Finally I noticed some activity. Bouquets appeared; the podium had now water bottles; the white towels on the back of each chair on the podium got a mild dusting; a strong deodorant spray, too close to me, made me uncomfortable. Mike was tested for full ten minutes. The guests arrived.

My friend's eyes met mine; he smiled liberally from the podium. His Book, a compilation of short stories, was to be released. This Book, I learnt, was his twentieth.He was indeed a compulsive writer. The Book was released by yet another good friend. He had a measured, I am afraid, a bit of an enigmatic, smile when he displayed a copy of the new Book and the cameras clicked.

The author friend spoke about his passion for writing. He talked about the sensitivity of a writer; how his tours within the country and frequent visits abroad had provided myriad of topics to write about; how he is well on his way to achieve his goal of writing hundred books-- all in English. I and others clapped .

It was now the turn of the other friend to speak. It was venom-spewing. He decimated my author friend's writing ability. The critic in him made him that evening look like a man possessed. His palms trembled while he opened page after page and pointed his sarcasm at the poor quality of his writings in each printed line. "This is no Book in English"; his heavy voice thundered; "this is an example of butchering a great language", he said. While his lips trembled in rage and consternation, my author friend was giggling as if someone was tickling him. The compulsive critic finally thought he had had enough. He had his seat and gulped a glass of water to cool down.

Thanks giving thereafter was a tame and brief affair. I was in a state of great discomfort and skipped the high tea. Walking back home, I wondered why I attended the function. My wife was equally distressed after I told her about what had transpired. After a couple of hours I called my author friend and requested him to forget the unpleasant words of the critic friend. I also said that the critic should not have been so acrimonious and arrogant. My author friend then told me something about the critic friend in confidence which I would not like to write about. Then he broke into a loud laugh. "Don't worry Sir," he said, "I just finished writing a story based on today's incident". 

**************

January 5, 2015

ଉଦ୍ୟୋଗୀ ର ମାନସିକତା

ସଂସାରରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଥିବା ଆମେ ପିଲାଦିନେ ଶୁଣିଥିଲୁ | ଉଦାହରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଏଇ କଥାକୁ ଶିକ୍ଷକ ଆମକୁ ବୁଝାଉଥିଲେ | କହୁଥିଲେ " ଅମୁକ ଦେଶରୁ ଗୋଟେ ଜିନିଷ କିଣିବା ପାଇଁ ମସ୍ତବଡ ପ୍ରସ୍ତାବ ଟିଏ ଆସିଲା | କୋଟିକୋଟି ଟଙ୍କାର ଅଡର | ଜଣେ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଜିନିଷଟା ବାଘ ନା ଭାଲୁ କିଛି ନବୁଝି ଆଗ୍ରହ ଦେଖେଇ ଠିକ ଜାଗାରେ ପହଂଚିଗଲା | ଆଉଜଣେ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଜିନିଷ ସମ୍ପର୍କରେ ଜୀରାରୁ ସିରା କାଢି ତା ବିଷୟରେ ନାନା ପ୍ରକାରର ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଚାହିଁଲା | ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଡର ମିଳିଲା | ତାପରେ ଯାଇ ସେ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଜିନିଷ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ହାସଲ କରି ତାକୁ ତିଆରି କରି ଯୋଗାଇଦେଲା |"
 ମୁଁ ଯେଉଁ ଅଂଚଳରେ ବସବାସ କରୁଛି, ସେଇଠି ବେଶୀ ସଂଖ୍ୟାରେ ଜୀରାରୁ ସିରା କାଢ଼ିବା ଲୋକେ ଥିବା ଭଳି ଜଣାଯାଏ | ଅନେକ ସମୟରେ ସୁଯୋଗ ମିଳିଲେ ବି ନାନା କାରଣରୁ ଆଗ୍ରହ ମାନ୍ଦା ଥିବାଭଳି ବୋଧହୁଏ | ଆଜି ସକାଳ କଥା | ପ୍ରାୟ ଚାଳିଶ ବର୍ଷ ହେବ ଆମ ଘରର ସବୁ କାଠକାମ ଜଣେ ଉଦ୍ୟୋଗୀ କରିଆସୁଛନ୍ତି | ଭଲ ଘର ପିଲା ସେ ; ଟିକେ ମାନ୍ଦା ପ୍ରକୃତିର ; କିନ୍ତୁ କାମ ଭଲ କରନ୍ତି ; ବଜାର ଦର ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପଇସା ନିଅନ୍ତି | କିନ୍ତୁ ଆମେ ସବୁବେଳେ ତାଙ୍କୁ କାମ ଦେଉ , ଆଉ ସେ ଯେତେ ପଇସା କହନ୍ତି ଆମେ  କିଛି ନପଚାରି ଦେଇଥାଉ |ସେ ଆମକୁ ବୋକା ଭାବନ୍ତି କି ଭଦ୍ର ଭାବନ୍ତି ସେକଥାରେ ଆମେ କେବେ ମୁଣ୍ଡ ପୁରାଉନି |
ଆଜି ଗୁଡ଼େ କାମ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଖବର ଦେଲି | ଆମର କାମଟି ଶୀଘ୍ର ହେଇଯିବାପାଇଁ ଆଗ୍ରହ | ଫୋନରେ ତାଙ୍କ ମାନ୍ଦା କଣ୍ଠସ୍ୱରରୁ ତାଙ୍କ ଅନାଗ୍ରହ ସଫା ବାରି ହେଉଥିଲା | କହିଲେ " କରିବିଯେ ; କିନ୍ତୁ ରଜ ପରେ |" ମୁଁ ପଚାରିଲି," ତୁମ ରଜପର୍ବ କେବେ ସରିବ ?" ସେ କହିଲେ କୋଡ଼ିଏ ତାରିଖ |" ଯୋଗକୁ ପାଞ୍ଜି ଟା ମୋ ଆଗରେ ଥିଲା ; ଦେଖିଲି ରଜ ସରୁଛି ସତର ତାରିଖରେ | ମୁଁ ଭାବିଲି ଆଜିତ ରଜ ନାହିଁ ; ଆଜି ଆସି କାମଟାକୁ ଦେଖିଯାଇଥିଲେ ହେଇଥାନ୍ତା | କିନ୍ତୁ ଭାବିଲି ତା ସାଙ୍ଗରେ ଯୁକ୍ତି କରି ଲାଭ ନାହିଁ | ସେ କହିବ, ତା କାରିଗରମାନେ ସବୁ ରଜ ପାଇଁ ଗାଁକୁ ପଳେଇଗଲେଣି | ନିଜ ହତାଶ ଭାବ ଲୁଚେଇ କହିଲି, " ହଉ , କୋଡିଏରେ ପର୍ବ ସରୁ ; ଆମ ଘରକୁ ବାଇଶରେ ଆସି ପାରିବ ?" ସେ ହଁ କହିଲା |
ମୋର କିନ୍ତୁ ତା ଉପରେ କାଣିଚି଼ଏ ବି ଭରସା ନାହିଁ | ସେ ଜାଣେ ମୁଁ ତା ହାତରେ ହିଁ କାମ କରିବି ; ଆଉ କାହା ହାତରେ ନୁହେଁ | ସେ ସିନା ମୋ ମନ ବୁଝିବା ପାଇଁ ହଁ କରିଛି : ସେ କିନ୍ତୁ ଆରମାସ ପହିଲା ବେଳକୁ ଦେଖାଦେବ ; ଆଉ ହସି କଣ ଗୋଟେ ବାହାନା ଦେଖେଇଦେବ |
ଏଇଆ ହେଲା ଆମ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ମନୋଭାବ | ଆମେ କହିବା ସେ ରାଜ୍ୟ ଆଗେଇ ଯାଉଛି ; ଆମେ ପଛରେ ରହୁଛେ | ସରକାରକୁ ଗାଳି ଦେବା ; କିନ୍ତୁ ଏଇ କାମରେ ସରକାର କିଭଳି ଦାୟୀ ? ଆମେ ହିଁ ଦାୟୀ |
ଚିଲ ଚିଆଁ କୁ ଝାମ୍ପି ନେଲାଭଳି ଆମକୁ କାମକୁ ଝାମ୍ପି ନେବାକୁ ହବ | ତାହାହେଲେ ଯାଇ ଆମେ ଆଗେଇବା |
********

June 11, 2017

ଠିଆ ହୋଇଥିବା ଅବସ୍ଥାରୁ ଲଇଁ ନିଜ ଯୋତାର ଫିତା ବାନ୍ଧିବା

ଆଜି ସକାଳେ ବୁଲିବାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ୟାୟରେ ବନ୍ଧୁ ମୋ' ଡାହାଣ ଗୋଡ ଯୋତାର ଫିତା ଫିଟି ଯାଇଥିବା କହିଲେ | ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଏହା ଅନୁଭବ କରିଥିଲି | କିନ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟରାସ୍ତା ପାରହେଲା ପରେ ଫିତା ବାନ୍ଧିବାକୁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲି | ସେଇଆ କଲି | ଫିତା ବାନ୍ଧିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ମୋ ଶରୀରର ଉପର ଭାଗ ଅଂଟାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୩୦ ଡିଗ୍ରୀ ତଳକୁ ଲଇଁ ଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେହି ମୁଦ୍ରାରେ ଫିତା ବନ୍ଧା ସରିଲା | 

ଆମେ ପୁଣି ଚାଲିଲୁ | ୧୯୫୧-୫୨ ମସିହା ର ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ମନେ ପଡିଲା | ସୁନ୍ଦରଗଡ ରେ ଜିଲାପାଳ ଥିଲେ ଏନ୍ ଦତ୍ତ ମଜୁମଦାର |ଏକ ଦୀର୍ଘକାୟ ଗୌରବର୍ଣ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ନାସିକା ଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ | ମୋ ବାପା ଥିଲେ , ଏଡିଏମ୍ | ମୁଁ ଥିଲି ନ ବର୍ଷର | ଆମେ ଭାଇ ଭଉଣୀ କଲେକ୍ଟର ବଂଗଳାକୁ ଅନେକ ସମୟରେ ଯାଇ ସେଠି ତାଂକ ପିଲାଂକ ସହିତ ଖେଳାଖେଳି କରୁଥିଲୁ ,ଜାମୁକୋଳି ଖାଉଥିଲୁ | ଦିନେ ଦେଖିଲି ଗୋଟେ ଚୌକୀରେ ଜିଲାପାଳ ବସିଚନ୍ତି; ଆଉ ଜଣେ ସେବକ ତାଂକୁ ଯୋତା ପିନ୍ଧାଉଚି ଏବଂ ଯୋତା ଫିତା ବାଂଧୁଚି | ସେତେବେଳେ ୫୫ ବର୍ଷରେ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ମାନେ ଅବସର ନେଉଥିଲେ | ତେଣୁ ମୋର ମନେହୁଏ ଜିଲାପାଳ ୫୨-୫୩ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ହୋଇଥିବେ | ସେବକର ସହାୟତା ହୁଏତ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ କାରଣରୁ ହୋଇଥାଇପାରେ ଅଥବା ପଦବୀ ର ଅହଂକାର ଯୋଗୁଁ | 

ଚବିଶ ବର୍ଷ ପରେ ମୁଁ ସୁନ୍ଦରଗଡ ଜିଲାପାଳ ହେଲାବେଳେବି ପିଲାଦିନର ସେଇ ଜାମୁକୋଳି ଗଛ ଥାଏ। ମୁଁ ପୁଣି ଜାମୁକୋଳି ଖାଇଲି। ଆଜି ୭୪ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ଅବସ୍ଥାରୁ ଲଇଁ ରାସ୍ତା କଡରେ ଅନାୟାସରେ ନିଜ ଯୋତାର ଫିତା ବାନ୍ଧିବା ସାମର୍ଥ୍ୟ ଉପଭୋଗ୍ୟ ହୋଇଥିଲା |

 ବନ୍ଧୁ ଆନନ୍ଦରେ ଏହି ଅନୁଭୁତି ଶୁଣିଲେ ଏବଂ ୧୯୬୫-୬୬ ମସିହାରେ ମାଉନ୍ଟ ଆବୁ ରେ ପୁଲିସ୍ ଟ୍ରେନିଂଗ୍ ନେଉଥିବା ବେଳର ତାଂକ ରୁମ୍ ରେ ରହୁଥିବା ଜଣେ ସହକର୍ମୀଂ କ ସେବକ ଠାରୁ ସାହାଯ୍ୟ ନେବା ପ୍ରବୃତ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ କହିଲେ |

************
January 4, 2017

ଅପବ୍ୟୟ

ଅପବ୍ୟୟ


ଆଜି ସକାଳେ ବୁଲିବା ବେଳେ ଗୋପାଳକୁ କହିଲି ," ଗୋପାଳ ; ତୁମେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଜଣେ ଅନୁଭବି ଏବଂ ପ୍ରବୀଣ ବିତ୍ତ ପରାମର୍ଶଦାତା ଥିଲ ; କହିଲ ତୁମେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେ ଅପବ୍ୟୟ କରିଛ ?" ଏମିତି ପ୍ରଶ୍ନ ପାଇଁ ସେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନଥିଲା ; କିନ୍ତୁ ଉତ୍ତର ଦେବାପାଇଁ ପଛେଇଲାନି | 

କହିଲା ," ମୁଁ ପିଲାଦିନୁ ଆର୍ଥିକ ଅନାଟନ ଭିତରେ ବଡ ହେଇଚି ; ତେଣୁ ପଇସାର ସଦଉପଯୋଗ ପାଇଁ ସବୁବେଳେ ସତର୍କ ରହିଆସିଛି | ମୋର ପରିବାର ଟି ବଡ | ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଭଲ ଶିକ୍ଷାଦେବା ; ବିବାହ କରେଇବା ; ରହିବାପାଇଁ ଘରଟିଏ କରିବା --  ମୋ ପାଇଁ ସବୁବେଳେ ବଡ ଆହ୍ବାନ ଥିଲା | ଅର୍ଥ ଅପଚୟ କରିବା ପାଇଁ ନା ଅର୍ଥ ଥିଲା ନା ପରିବେଶ | 

ମୁଁ କିନ୍ତୁ କହିଲି , 'ମନେ ପକାଅ; କାହାକୁ ହୁଏତ ଋଣ ଦେଇଥିଲ ଆଉ ସେ ତୁମକୁ ଠକିଦେଲା !! " ତାର ସେମିତି ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ମନେପଡ଼ିଲା | ଲୋକଟି ତା ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହପାଠୀ ଥିଲା ; ଭର ଘରର ଲୋକଟିଏ ; ଦିନେ ଆସି କହିଲା ତା ପୁଅର ଇଞ୍ଜିନିଅରିଙ୍ଗ କଲେଜ ଆଡମିସନ ର ଶେଷ ଦିନ ; ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କାର ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି | ମାସକ ଭିତରେ ଫେରାଇବା ପ୍ରତିଶୃତି ମଧ୍ୟ ଦେଲା | ମୁଁ ମନା କରି ପାରିଲିନି | କିନ୍ତୁ ଟଙ୍କା ନେଲା ପରେ ମାସକ ଭିତରେ ମାତ୍ର ଦୁଇହଜାର ଫେରାଇଲା; ତାପରେ ଲୁଚିଲା | ଗୋପାଳ ପୁଲିସ ସହାୟତା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କଲା ; କିନ୍ତୁ ଜଣେ ଭଲ ପୁଲିସ ବାବୁ କହିଲେ, "ତାଙ୍କୁ ଟଙ୍କା ଦେଲେ କାହିଁକି ?" ଗୋପାଳ ଦେଖିଲା, ଆଉ କିଛି କରିହବନି ; ଦୁଃଖ କଲା; ଆଉ ଧୀରେଧୀରେ ଭୁଲିଗଲା | ଆଜି କହୁଥିଲା " ସାର , ମୋର ଏଇ ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ମନେପଡୁଛି, ଯେଉଁଟା ଆପଣ ଅପବ୍ୟୟ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରି ପାରନ୍ତି |" 

ଆଜି ଆଉ ଜଣେ ଦେଖାହେଲେ |ସେ ବ୍ୟବସାୟ କରେ | ବିଦେଶରୁ ଫେରିଥିଲା | ମୁଁ ପଚାରିଲି," ଟିକିନା , କୁଆଡେ ଯାଇଥିଲ ?" ସେ ଅଳ୍ପ ହସି କହିଲା ," ଅଙ୍କଲ; ମୋ ବିବାହର ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ଉପଲକ୍ଷରେ ଆମ ସାଙ୍ଗମାନେ କହିଲେ ବିଦେଶ ଯିବା | ପିଲାଛୁଆ ମିଶି ପଇଁଚାଳିଶ ; ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାର ଯାତ୍ରା ଖର୍ଚ ନିଜେନିଜେ ବହନ କଲେ ; କିନ୍ତୁ ସିଙ୍ଗାପୁରରେ ରହିବା; ଖାଇବା , ବୁଲିବା ଖର୍ଚ ଦାୟିତ୍ୱ ଥିଲା ମୋର |" ମୁଁ ପଚାରିଲି "କେତେ ଖର୍ଚ ହେଲା ?" ସେ କହିଲା, " ଅଙ୍କଲ, ବେଶୀ ହେଇଗଲା; ବାର ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ ହେଲା |" 

ମୁଁ ଭାବିଲି ଇଏବି ତ ଗୋଟିଏ ଅନାବଶ୍ୟକ ବ୍ୟୟ ; କିନ୍ତୁ ଯେହେତୁ ତାର ଉପାର୍ଜନ ବେଶୀ ,ଆଉ ତା ସମାଜରେ ଏହିଭଳି ଖର୍ଚ ଉଣା ଅଧିକେ ସବୁ ଯୁବକ ଯୁବତୀ କରନ୍ତି , ସେ ଏହି ଖର୍ଚକୁ ଅପବ୍ୟୟ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରୁନି | ଅପବ୍ୟୟର ପରିଭାଷା ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ | ମନେକରନ୍ତୁ ଜଣେ ଅଧିକ ଉପାର୍ଜନ ପାଇଁ ଶେୟାର ବଜାର ରେ ରୁଚି ରଖିଲା କିନ୍ତୁ କ୍ଷତି ହେଲା | ଏହାକୁ କିଏ ଅପବ୍ୟୟ କହିବ; କିନ୍ତୁ ଆଉ କିଏ ହୁଏତ କହିବନି | ପରିସ୍ଥିତି ସ୍ଥିର କରେ କେଉଁଟା ଅପବ୍ୟୟ ; କିନ୍ତୁ ବିବେକ ଅନୁଯାୟୀ ଖର୍ଚ କଲେ ଅପବ୍ୟୟର ସମ୍ଭାବନା ନିଶ୍ଚୟ କମ ରହିଥାଏ I

*******
3rd January, 2018